گفت و گو بامردی از جنس طبیعت
به گیلان که می رسی ناخودآگاه به یاد جنگل، بیاد دریا، به یاد شالیزارها و به یاد مردمان خونگرم و مهمانواز این دیار می افتی. زیبایی های گیلان آن قدر چشم نواز و دلفریب است که در نگاه اول هر مسافری را شیفته خود می سازد. خداوند جلوه های رنگارنگی به طبیعت زیبای این استان بخشیده است که شاید هیچ نقاش زبردستی نتواند آن را به تصویر بکشد.
جنگل نماد سرسبزی گیلان است و در میان درختان جنگلی همچون توسکا، شمشاد، پلت، سرخدار، بید، انجیر و ازگیل، درختی سرو قامت خودنمایی می کند که نامش «صنوبر» است. صنوبر درختی است از تیره ناژویان یا مخروطیان که دارای برگ های ضخیم، کوتاه و همیشه سبز است و جزو درختان زینتی است و انواع مختلف دارد. برخی از انواع آن گاه به 30 متر می رسد. چوب آن چرب است و مانند مشعل می سوزد و یک نوع قطران از آن گرفته می شود.
در اشعار فارسی، صنوبر کنایه از معشوق است و قد معشوق به صنوبر تشبیه شده است. صنوبر کنایه از دلبر و معشوقی است که قدی چون صنوبر دارد و مانند صنوبر در حرکت به چپ و راست می خرامد. به قول شاعر بزرگ ایران حضرت حافظ که می فرماید:
دل صنوبریم همچو بید لرزان است زحسرت قد و بالای چون صنوبر دوست
کاشت درخت صنوبر پیشینه و قدمت
طولانی در گیلان دارد و این درخت به دلیل سریع الرشد بودن و سازگاری با آب و هوای
مرطوب از استفبال خوبی در بین مردم این استان برخوردار است.
هر جای گیلان قدم بگذارید از اطراف شالیزارها تا کنار نهرها و
باغات جالیز، از اطراف خانه ها تا کنار جاده ها این درخت سرو قامت قد علم
کرده و به سایر درختان فخر می فروشد. مردمان این دیار دراسفند ماه هرسال با ایمان
به آغاز فصل سبز با کاشت نهال صنوبر به بهارسلام داده و به استقبال سرسبزی و طبیعت
می روند.
برای یافتن اطلاعات بیشتر از کاشت درخت صنوبر و نقش آن در اجرای طرح استراحت جنگل و تامین نیازهای چوبی کشور به سراغ سید احمد مولایی صنوبر کار نمونه گیلانی رفتیم . او در ضیابر صومعه سرا ساکن است و نامی اشنا برای اهالی منطقه. همانجایی که به تنهایی و بدون اینکه تسهیلاتی از کسی یا نهادی دریافت کند توانست نزدیک به 70 هکتار از زمین های منطقه را زیر کشت صنوبر ببرد. سید احمد مولایی نامی شناخته شده برای تمامی صنوبرکاران استان گیلان است. او در کنار کار پر مسئولیت صنوبر کاری اکنون کارشناسی حقوق می خواند و عضو کمیسیون بین المللی صنوبر ایران است. گفت و گوی ما را با او بخوانید.
آقای مولایی چه شد که به صنوبر کاری روی آوردید؟
صنوبرکاری از زمان ابا و اجداد ما در ضیابر وجود داشت. پدر و پدر بزرگم در کنار شالیکاری و نوغان داری همواره درخت صنوبر می کاشتند و همیشه دوستان و آشنایان را به درختکاری تشویق می کردند و من هم از کودکی با توجه به عشق و علاقه ای که به طبیعیت و جنگل داشتم همواره درکنارشان بودم و با آنان کارمی کردم.اکنون می توانم به صراحت بگویم که با صنوبر دارم زندگی می کنم و رشد لحظه به لحظه آنها را می بینم به گونه ای که احساس می کیم تمام وجودم با صنوبر عجین شده است.
چه سطحی از زمین های زراعی را زیر کشت صنوبر بردید؟
چیزی حدود 68 هکتار، که فقط 50 هکتار آن در منطقه ضیابر صومعه سراست و 18 هکتار آن در منطقه پسیخان و شفت در شهرستان فومن. من این توانمندی را دارم که اگر منابع طبیعی زمین در اختیارم قرار دهد تا سطح 200 هکتار توسعه زراعت چوب را افزایش دهم.
نگهداری و مراقبت از68 هکتار باغات صنوبر سخت نیست؟
چرا سخت نباشد، مگر کاری را در دنیا سراغ دارید که سخت نباشد. (می خددد) خب حتماً می دانید که درخت صنوبر خیلی آب دوست است و شرایط آب و هوایی گیلان به علت مرطوب بودن و میزان بارندگی بالا کاملاً برای رشد این گونه درختی مساعد و مناسب است و طبیعت گیلان تامین مشکل آب را به خودی خود برای رشد صنوبر برطرف کرده است اما برای نگهداری، کاشت نهال، کودپاشی و هرس و بعضاً برداشت سالانه، چیزی نزدیک به 30 نفر بصورت مستقیم وغیر مستقیم در این بخش شاغل هستند.
کاشت صنوبر نسبت به دیگر محصولات کشاورزی مقرون به صرفه هست؟
چرا که نه. ببینید کشاورزی یک
مجموعه ای از فعالیت های اقتصادی است که اگر درکنار هم قرار بگیرند می توانند
سودآوری بسیار خوبی داشته باشند اما متاسفانه کشاورزی در کشور ما خوب تعریف و
ترویح نشده است و حمایت های لازم هم از آن صورت نمی گیرد چون کشاورزی در گیلان
تنها کاشت برنج نیست بلکه درختکاری، پرورش ماهی، نوغانداری، پرورش پیله کرم
ابریشم، زنبور داری و... مجموعه ای از فعالیت های کشاورزی هستند که همه
اینها می توانند تلفیقی در یک عرصه کشاورزی وجود داشته باشند آن وقت است که هم
کشاورزی معنا پیدا می کند و هم سودآوری لازم را دارد.
در هر هکتار زمین کشاورزی چند اصله نهال می توان کاشت و میزان تولید آن چقدر است؟
در هرهکتار به طور میانگین 1100 اصله نهال کشت می شود که طی پنج سال قابل بهره برداری است و یک هکتار صنوبر کاری بین 150 تا 200 مترمکعب چوب تولید می کند.
شما در زمینه تولید چوب صنوبر از دانش خوبی برخوردار هستید، برای ترویج و نشر آگاهی چقدر تلاش می کنید؟
من معتقدم انسان برای پیشرفت و موفقیت در هر کاری نیازمند ارتقای دانش است و من برای دست یابی به اطلاعات و دانش صنوبرکاری تا بحال 1600 ساعت بصورت تخصصی و کاربردی آموزش دیدم و سالانه نزدیک به 100 نفر دانشجو به همراه اساتید در مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و بعضاً دکترا از صنوبر کاری های من بازدید می کنند و من در باره قطر درخت صنوبر، میزان رشد، تولید حجم و کلن ها و همچنین درباره چگونگی مدیریت کاشت، داشت و برداشت برای دانشجویان به شیوه علمی و عملی تشریح می کنم. اما خوب است که یک نکته را نیز یادآوری کنم.
چه نکته ای؟
من چند سال گذشته با هزینه شخصی و برای ارتقای آگاهی خودم برای بازدید از طرح های صنوبرکاری عازم کشور ترکیه شدم و از طرح های آنجا بازدید کردم، وقتی کارهایم را معرفی کردم خیلی از من استقبال کردند و به قول معروف تحویلم گرفتند. از کلن های موفق و پرمحصول صنوبر آنجا بازدید و نمونه برداری کردم و نمونه ها را در ساکم گذاشتم و به ایران آوردم. جالب است در فرودگاه جلویم را گرفتند و گفتن این چیست که همراه خود آوردی وقتی برایشان توضیح دادم که برای تکثیرصنوبر از ترکیه آوردم، این همه علاقه من برایشان جالب بود و مرا تشویق کردند اما نهاد های دست اندرکار در اینجا تا به حال به من نگفتند دوغ داری یا دوشاب؟!!
آقای مولایی چه انتظاری از منابع طبیعی داری؟
ببینید ما باید امروز این واقعیت را بپذیریم که با توجه به افزایش جمعیت و نیازهایی که در جامعه وجود دارد منابع طبیعی روز به روز در حال کاهش است و هرسال بخش قابل توجهی از اراضی جنگلی و مرتعی طعمه حریق می شود و بر اثر آتش سوزی از بین می رود. منابع طبیعی برای موفقیت باید مردم را شریک کارهای خود کند تا یک نهضت فراگیر در کشور راه اندازی شود. بخش خصوصی و مردم بالاترین ظرفیت را دارند. الان من در قالب بخش خصوصی این توانمندی را دارم که اگر منابع طبیعی استان زمین در اختیارم قرار دهد تا 200 هکتار صنوبر کاری انجام دهم. در این صورت هم زراعت چوب توسعه و گسترش پیدا می کند وهم منابع طبیعی عاقبت بخیر و شکوفا می شود.
مکث
... حرف های مان پایان گرفت و وقت رفتن. مسیر را از شهرستان صومعه سرا به سمت رشت ادامه دادیم. در طول مسیر آنچه که بیش از همه رخ می نمود «صنوبران سیمین بر» منطقه ضیابر بود که باد قامت سربه فلک کشیده آنان را خرامان خرامان به این سو و آن سو می کشاند و همه چیز را خاطره انگیز ساخته بود. شاید وقتی دیگر...
*خبرنگار مرکز اطلاع رسانی سازمان جنگل ها
نظر شما :