حوزه های آبخیز
حوزه آبخیز عرصهای است که روان آب ناشی از بارش بر روی آن توسط آبراههها جمعآوری و به یک خروجی نظیر رودخانه، آب انباشت، تالاب، در یاچه و دریا هدایت میشود. به عبارتی دیگر حوزه آبخیز تمامی سطحی را در بر میگیرد که آبهای سطحی در آن منطقه به سمت نقطه یا محل مشخصی جریان مییابد.
آبخیزداری (Watershed Management)، علم و هنر برنامهریزی مستمر و اجرای اقدامات لازم برای مدیریت منابع حوزههای آبخیز اعم از
طبیعی، کشاورزی، اقتصادی و انسانی بدون ایجاد اثرات منفی در منابع آب و خاک می باشد .به عبارت دیگر آبخیزداری طراحی و مدیریت حوزه به منظور حفاظت و استفاده صحیح و پایدار از منابع طبیعی با توجه ویژه به منابع آب و خاک است.
عرصه حوزههای آبخیز کشور شامل 6 ابرحوزه (بر اساس تقسیمات تمآب، وزارت نیرو) برابر با مساحت کل کشور میباشد، که هر یک از این حوزهها خود به حوزههای کوچک و تا چندین رده نیز کوچکتر تقسیم میشوند. این شش ابر حوزه عبارتند از: 1- حوزه آبخیز دریای خزر با 7 حوزه کوچکتر، 2- حوزه آبخیز خلیج فارس و دریای عمان با 9 حوزه کوچکتر، 3- حوزه آبخیز دریاچه ارومیه، 4- حوزه آبخیز فلات مرکزی با 9 حوزه کوچکتر، 5- حوزه آبخیز مرزی شرق با 3 حوزه کوچکتر، 6- حوزه آبخیز قرهقوم.
تقسیمات حوزههای آبخیز اصلی کشور
تقسیمات حوزههای آبخیز فرعی کشور
بر اساس تقسیمات آبخیزداری، عرصه حوزههای آبخیزداری حدود 125 میلیون هکتار از مساحت کشور را در بر میگیرد. حدود 39 میلیون هکتار باقیمانده از سطح کشور را مناطق بیابانی، کویری، باتلاقها، دریاچهها، شهرها و . . . تشکیل داده است.