آبخیزداری روشی مناسب برای مدیریت پایدار آب و خاک

افزایش رو به رشد تلفات منابع آب و خاک طی چند دهه اخیر در اثر عوامل انسانی و بعضاً اقلیمی شدت فزاینده ای یافته و تبعات اقتصادی و اجتماعی فراوانی به همراه داشته است؛ به طوری که، این مسئله علاوه بر تحمیل هزینه های اقتصادی و تلفات سرمایه های ملی، منجر به تشدید وقوع سیلاب ها، افزایش نرخ تولید رسوب و کاهش عمر مفید مخازن سدها، از بین رفتن پوشش گیاهی و کاهش تولیدات کشاورزی و همچنین کم آبی شده است.

به گزارش خبرنگار پیام طبیعت- در این بین، آبخیزداری یکی از روش های مناسب برای مدیریت صحیح منابع آب و خاک است که با گذشت قریب به 70 سال از اولین اقدامات صورت گرفته در حوزه آبخیزداری در کشور، هنوز ابعاد مختلف اهمیت و ضرورت آن به خوبی روشن نشده و با وجود اعتبارات تخصیص یافته و اقدامات صورت گرفته طی سال های اخیر، همچنان شاهد تخریب منابع آب و خاک هستیم.

آبخیزداری یکی از مؤثرترین راهکارها و اقدامات در جهت حفاظت از منابع آب و خاک است و می تواند به عنوان زیربنای توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال مورد توجه برنامه های توسعه در کشور قرار گیرد.

تاکید استاندار زنجان به ضرورت حفاظت از منابع طبیعی

حقیقی استاندار زنجان که این روزها توجه ویژه ای به موضوع منابع‌طبیعی و آبخیزداری دارد از تشکیل کارگروه نظارت بر معادن خبر داد و تاکید کرد که در راستای صیانت از منابع خدادادی و جلوگیری از تخریب منابع طبیعی باید بر معادن نظارت شود.

وی همچنین اظهار کرد: اجرای طرح‌های آبخیزداری باعث ایجاد روحیه نشاط و امید در میان مردم محلی شده است.

مهدی نوربخش مسئول روابط عمومی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان هم گفت: با توجه به منابع محدود آب، فرسایش خاک و همچنین نتایج و فوایدی که آبخیزداری در توسعه و آبادانی شهرها و روستاها می تواند داشته باشد، لازم است از ظرفیت های این حوزه در مدیریت منابع آب و خاک و دستیابی به توسعه پایدار استفاده شود.

وی خاطر نشان کرد: در مناطقی که بیش از پیش با مشکلات کم آبی و حتی بحران آب دست و پنجه نرم می کنند و از سوی دیگر با بیکاری و پیامدهای ناشی از آن نیز درگیر هستند ، اجرای طرح آبخیزداری و آبخوان داری فرصت مناسبی برای ایجاد اشتغال ، رونق و آبادانی منطقه و پیشگیری از تشدید عوارض ناشی از بحران آب می تواند باشد.

نوربخش گفت: آبخیزداری با بهره برداری از نزولات آسمانی در راستای مدیریت منابع آب و حفاظت از خاک مناطق بحرانی و به دنبال آن، بهبود و رونق وضعیت تولیدات دامی و کشاورزی و همچنین شرایط زندگی ساکنان آن مناطق  را فراهم می کند.

آبخیزداری نجات جان زمین در هنگام سیل و خشکسالی

نوربخش در ادامه گفت: با اجرای عملیات آبخیزداری، دبی اوج سیلاب که مهم‌ترین عامل ایجاد خسارت و تلفات است کاهش می‌یابد.

وی افزود: کاهش سیل‌خیزی و بهره ‌وری بهینه از نزولات آسمانی، جلوگیری از فرسایش خاک، کنترل هرز آب‌ها، حفاظت از منابع طبیعی و پوشش گیاهی جهت تأمین معیشت عمومی، تأمین منابع آب شیرین از طریق سفره‌های زیر زمینی برای جوامع محلی، حفاظت از تنوع زیستی و احیای آن، تنظیم جریان منابع آبی و ایجاد محیطی امن به عنوان آبشخور حیوانات جنگلی از جمله اهداف اجرای طرح های آبخیزداری بوده که منفعت آن به شکل مستقیم متوجه مردم و منابع طبیعی کشورمی باشد.

آمارها حاکی از آن است که بیش از ۷۰  درصد بارش های سالانه در کشور به علت تبخیر از دسترس خارج می شود .

نوربخش خاطر نشان کرد: از دست دادن حجم وسیعی از نزولات آسمانی محققان و کارشناسان منابع طبیعی و آبخیزداری را بر آن داشت تا با ارائه راهکاری مناسب و پویا این مقدار آب را ذخیره و مورد استفاده قرار دهند.

وی گفت: با عملی کردن طرح آبخیزداری و آبخوان داری در سراسر کشور و حتی در گوشه گوشه ی استان زنجان گامی بلند در راستای جلوگیری از هدر رفت این حجم از آب برداشته شد.

طرحهای آبخیزداری با هدف نجات روستاها اجرا می شوند

نوربخش با بیان این که استان زنجان از استان های پیشرو در فعالیت های آبخیزداری است.

وی ادامه داد: خراسانلو، رضاآباد و ... از جمله روستاهای استان زنجان هستند که این طرح در آن ها به خوبی و موفقیت با تخصیص اعتبارات از سوی صندوق توسعه ملی اجرا شده است، به طوری که با اجرایی شدن آن علاوه بر مهاجرت معکوس ، باعث افزایش اشتغال جوامع محلی و همچنین افزایش مشارکت آنان در اقدامات انجام گرفته شده است.

صندوق توسعه ملی حامی منابع طبيعی

جعفر بیات معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی استان زنجان نیز گفت: اقدام عملیاتی رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران برای حفظ منابع طبیعی بار دوش مسئولان را سنگین‌تر کرده است، در همین راستا برای حفظ و حراست از این منابع عظیم الهی همه دست به کار شده اند تا ناجی منابع طبیعی باشند.

وی اظهار کرد: در سال جاری 150 ميليون یورو اعتبار از محل صندوق توسعه ملی برا حوزه منابع طبيعي كشور مصوب شده كه در اختيار استان ها برای اجرای طرح ها قرار می گيرد.

به گفته بیات برای استان زنجان نیز از این مقداراعتبار بیش از 23 میلیارد تومان مصوب شده است که بر اساس برنامه ریزی های انجام شده امسال در 16 حوزه طرح‌های آبخیزداری اجرا می‌شود.

وی تاکید کرد که حوزه‌های آبخیز چهرآباد در زنجان٬ هزاررود در طارم٬ والایش سلطانیه٬ میراخور و مراش یک در ماهنشان٬ چرگر ابهر٬ قره چریان زنجان٬ آبخیزی شهری آببر در طارم٬ کینه‌ورس 3 در ابهر٬ دهنه طارم٬ اردجین خرمدره٬ دو تپه قیدار٬ کبود گنبد سلطانیه و کینه‌ ورس دو ابهر از جمله 16 حوزه شناسایی شده در سطح استان زنجان می باشند.

بیات استفاده از اعتبارات صندوق توسعه ملی در حوزه منابع طبیعی را نقطه عطفی در مدیریت مراتع استان اعلام کرد.