غرب مازندران زیستگاه بینظیرترین جنگلهای دنیا
ایران جز کشورهاییست که دارای کمتر از 10 درصد جنگل و عموماً منطقه خشک است و جنگلهای منحصر بهفرد هیرکانی در ایران از لحاظ زمینشناسی بیش از 3 میلیون سال قدمت دارد دارای تنوع زیستی گیاهی و جانوری بسیار بالایی است.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور به نقل از خبرگزاری فارس، جنگلهای هیرکانی متراکمترین جنگل در ایران و ارزشمندترین جنگل در جهان که به دلیل قدمت دیرینهای که دارد لقب فسیل زنده و یا موزه طبیعی نیز گرفته است، این جنگلها از بینظیرترین جنگلهای دنیاست که پس از 14 سال و بعد از بازرسی این جنگلها در ایران توسط کارشناسان یونسکو با همراهی مسؤولان سیاسی، کارشناسان محیطزیست و منابعطبیعی، جوامع محلی و قرقبانان، در چهل و سومین اجلاس یونسکو ثبت جهانی شد.
در همان زمان که خبر ثبت جنگلهای هیرکانی توسط سازمان یونسکو مخابره شد، خبر جنگلهای هیرکانی کجاست و گزارش معرفی سایتهای جهانی شده جنگلهای هیرکانی در استان مازندران منطقه ساری و همچنین ثبت جهانی جنگلهای هیرکانی به چه معنی بوده و قرار است چه اتفاقی برای این جنگلها رخ دهد در این رسانه منتشر شد، و اما در این گزارش قرار است سایتهای جنگلهای استان مازندران در غرب استان و حوزه نوشهر معرفی میشود.
*ماجرای ثبت جهانی جنگلهای هیرکانی
در سال 1387 با تشکیل چندین جلسه کارشناسی با حضور تیم تهیه پرونده آذربایجان و ایران به دلیل تقاضای غیرمتعارف در عنوان پرونده، تعیین کشور ارسالکننده و موارد مشابه این پرونده رها شده بود.
در سال 1396 اما با پیشنهاد بنیاد سوخو برای ارائه مشاور بینالمللی در مورد تهیه پرونده جنگل هیرکانی و برگزاری 8 نشست تخصصی به همراه بازدیدهای میدانی از سایتهای پیشنهادی سازمانهای تخصصی مربوطه دی ماه 1396 پرونده تکمیل و دبیرخانه یونسکو ارسال شد، پس از پذیرش اولیه مقرر شد در نیمهاول مهرماه همان سال، سایتها توسط ارزیابان IUCN مورد بازدید میدانی قرار گیرند.
*مزایای ثبت جهانی
ظرفیتسازی و آموزش، حفاظت از آثار، کمکهای مالی و وامهای مشخصه، افتخار ملی، سرمایههای اجتماعی، مشارکت علمی و عملی، گردشگری و بازسازی و اصلاح شرایط موجود از مزایای ثبت جهانی یونسکو است.
پدیدههای ممتاز طبیعی یا مناطق برخوردار از زیبایی طبیعی استثنایی که به لحاظ هنری واجد اهمیت استثنایی باشند، همچنین نمونه برجستهای که نمایانگر مراحل عمدهای از تاریخ زمین، شامل سوابق حیات بر روی آن، فرآیندهای مهم زمینشناسی که مستمراً در تکامل اشکال آن مؤثر است یا نشانگر ویژگیهای عمده جغرافیایی طبیعی و شکل ظاهر زمین باشد، از معیارهایی است که میتواند در ثبت جهانی موثر باشد.
معیار بعدی نمونه برجستهای که نمایانگر تحولات مهم و مستمر بومشناسی زیستی یا تحول و تکامل آبهای زیرزمینی، آبهای شیرین، اکوسیستمهای ساحلی و دریایی و جامعه گیاهان و جانوران باشد، همچنین دارای تنوع زیستی بالا و مهمترین زیستگاههای طبیعی گونههای نادر که به لحاظ علمی یا ضرورت حفاظت از آنها، اهمیت جهانی دارد.
آگاهی و اطلاعرسانی به جامعه جهانی موجب افزایش فعالیت گردشگری جذب منابع مالی و رونق اقتصاد محلی و عامه مردم میشود، همچنین کمکهای بینالمللی که برای کشورهای عضو کنوانسیون در پی دارد، همچنین میتوان به جذب همکاریهای علمی از سایر کشورهای عضو کنوانسیون در زمینههایی با تجارب مشابه، بهرهگیری از همفکری فنی کمیته و هیأتهای مشاور آن، اعزام کارشناسان متخصص به محوطه، در اختیار گرفتن تجهیزات غیرقابل تهیه و اختصاص کمکهای بلاعوض در موارد خاص از محل صندوق بینالمللی برای کشورهای عضو، اشاره کرد.
این فرآیند سبب توجه ویژه مردم و رسانههای محلی و ملی شده که نتایج ویژهای را به خصوص در زمینه پایش و کنترل تخصصی و عمومی توسط کارشناسان فن و مردم محلی در پی دارد.
این مطالب را محمد عموزاد مدیر استانی ثبت جنگلهای هیرکانی ( حوزه ساری) به خبرنگار فارس گفته بود.
وی همچنین سایتهای ثبت جهانی جنگلهای هیرکانی حوزه مازندران منطقه ساری را شامل جنگلهای الیمستان شهرستان آمل، بولای شهرستان ساری و همچنین 41 هزار 724 هکتار از جنگلهای واز شهرستان نور عنوان کرده بود.
*مشارکت جهانی در حفاظت از آثار جهانی
و اما حسن سام دلیری مسؤول استانی پروژه ثبت جنگلهای هیرکانی (حوزه نوشهر) در گفتوگو با خبرنگار فارس گفت: با ثبت یک اثر همه کشورهای عضو کنوانسیون تعهد میدهند که با مشارکت جهانی از این میراث محافظت و حتی در صورتی که لازم باشد حمایت مالی هم داشته باشند.
وی به مزایای ثبت جهانی اشاره کرد و افزود: آثاری که ثبت جهانی میشوند مقاصد گردشگران دنیا نیز میشوند و کشورهای که دارای آثار ثبتشده هستند به صندوق میراث جهانی دست پیدا میکنند.
سام دلیری به اختصاص ردیف بودجه جداگانه برای سایتهای ثبت شده توسط دولت اشاره کرد و گفت: این امر میتواند کمک خوبی برای حفاظت و اجرای برنامههای پژوهشی باشد.
حسن سام دلیری مسؤول استانی پروژه ثبت جنگلهای هیرکانی (حوزه نوشهر) سه منطقه از جنگلهای ثبت جهانی یونسکو در حوزه نوشهر را بدین شرح اعلام کرد؛
*سایت کجور
حوزه کجور در واقع بخشی از منطقه حفاظتشده البرز مرکزی است که در شمال ایران، بین چالوس و نور قرار دارد مساحت کل آن 24 هزار و 520 هکتار بوده و مساحت عرصه ثبتی آن 14 هزار و 897 هکتار است، سایت کجور جنگلی بوده و عموما دارای شیب بیش از ۳۰ درصد با دامنه ارتفاعی متغیر بین ۵ تا ۲۱۰۰ متر از سطح دریای آزاد است.
اقلیم این منطقه گرم و مرطوب بوده و بارندگی سالیانه آن حدود ۱۳۰۰ میلیمتر، سرچشمه رودخانه سیسنگان در پائیندست حوزه در این سایت واقع شده است. واقعشدن در بخش میانی جنگلهای هیرکانی با پوششی انبوه که همانند فرش سبزی تمام درهها، کوهها و دامنههای منطقه را فرا گرفته با فاصلهای اندک از دریای مازندران زیبایی بینظیری به این سایت بخشیده و آن را به قلب جنگلهای هیرکانی تبدیل کرده است.
گونههای متنوع، درختان قطور و کهنسال، منابع آبی فراوان و توپوگرافی متنوع سیمای اصلی سایت کجور را تشکیل میدهد و این منطقه پوشش گیاهی و جنگلی انبوه و دارا بودن دشتهای مرتفع و علفزارها، دارای جانوران متنوعی مثل پلنگ، گوزن، خرس، بزکوهی، شوکا، مرال و پرندگانی همچون عقاب، شاهین، قرقاول، کبک، بلدرچین، دارکوب است.
*چهار باغ
چهارباغ با مساحتی معادل ۹ هزار و550 هکتار در ۳۵ کیلومتری جنوب شهر چالوس قراردارد، که مساحت عرصه ثبتی آن 6 هزار 886 هکتار است. این سایت تقریباً کوهستانی بوده و رویشگاههای جنگلی، مرتعی، بیشهزار و صخرهای دارد و بخش وسیعی از آن دارای شیب بیش از ۴۰ درصد است.
حد ارتفاعی منطقه بین ۹۱۵ تا ۳۳۹۵ متر و اقلیم منطقه نیمهمرطوب سرد است. میانگین بارش سالانه منطقه حدود ۶۰۰ میلیمتر که به علت اقلیم سرد منطقه و بارشهای عمدتا برفی منطقه دارای منابع آبی فراوان است و رودخانههای این منطقه در واقع سرچشمه رودخانه چالوس هستند که به دریای خزر میریزد.
سایت چهارباغ محل تقاطع دو رویشگاه هیرکانی و ایران و تورانی است که بدلیل تنوع ارتفاعی، پوشش گیاهی منطقه تنوع وسیعی از گونههای درختی، درختچهای و علفی را تشکیل میدهند، مناطق بکر و دستنخورده و گونههای گیاهی و جانوری نادر از مشخصات بارز این منطقه است و پستانداران منطقه مرال، خرس قهوهای، پلنگ، گراز، گربه جنگلی، گرگ، کل و بز، روباه معمولی، شغال، و انواع پرندگان نیز نظیر کبوتر جنگلی، جیجاغ، انواع سنگچشم، انواع سارگپه و عقاب جنگلی در این منطقه وجود دارد.
*خشکهداران
خشکهداران با وسعتی معادل ۲۵۳ هکتار در غرب استان و کیلومتر ۱۲ جاده اصلی شهرستان تنکابن واقع است که مساحت عرصه ثبتی آن 214 هکتار است.
این منطقه تقریبا مسطح بوده و حداقل ارتفاع آن در بخش شمالی ۲۵ - متر و حداکثر ارتفاع آن در بخش جنوبی ۲۰ - متر است. خشکهداران منطقهای محصورشده در میان مزارع کشاورزی و تنها بازمانده جنگلهای جلگهای هیرکانی است.
این منطقه دارای اقلیم معتدل مرطوب با متوسط بارندگی ۱۴۲۰ میلیمتر و متوسط دمای سالانه ۴.۱۵ سانتیگراد است. در مجموع حدود ۱۸ گونه پستاندار، ۸۹ گونه پرنده، ۵ گونه خزنده و ۳ گونه دوزیست در این منطقه شناسایی شدهاند. با وجود وسعت کم منطقه، حدود ۱۸ گونه گیاهی اندمیک در آن وجود دارد که نشان دهنده ارزش بالای آن در حفظ تنوع زیستی جنگلهای هیرکانی است. فاصله این جنگل از دریا ۱۲۰ متر بوده و یکی از مرطوبترین مناطق جنگلهای هیرکانی بشمار میرود که تفاوت چندانی بین میزان رطوبت نسبی زمستان و تابستان در آن وجود ندارد.
بر اساس این گزارش، در واقع مجموع مساحت ثبت شده جهانی در جنگلهای غرب استان مازندران 219 هزار و 92 هکتار است.
به گزارش فارس، روز گذشته نیز نشست خبری جنگلهای هیرکانی با استانداران سه استان شمالی در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور برگزار شد.
*آگاهیبخشی به جامعه از ضروریات حفاظت از جنگلهای هیرکانی
استاندار مازندران آگاهیبخشی به جامعه را از ضروریات حفاظت از جنگلهای هیرکانی برشمرد و گفت: در شرایط فعلی که با ثبت جهانی انسجام همگانی اعم از ملی، استانی و جهانی برای حفاظت از این اراضی ایجاد شد، باید با بهرهگیری از طرحهای پژوهشی و نقطه نظرات پژوهشگران و محققان نسبت به حفظ بهتر این ذخایر پاپیش گذاشت.
احمد حسینزادگان علت بخشی از تعرضات به جنگلهای هیرکانی در گذشته را ناشی از بیاطلاعی شهروندان از مزیتهای این موهبت طبیعی دانست و گفت: رسانهها باید همانند سایر حوزههای دیگر در این بخش نیز اطلاعرسانی درستی نسبت به ظرفیتها و مواهب این ذخائر به جامعه داشته باشند تا با آگاهیدهی به جامعه بتوانیم نسبت به آن حفاظت همگانی بیشتری را ایجاد کنیم.
نظر شما :