یادداشت/ اولویت بخشی به آموزش و ترویج در برنامه های اجرایی منابع طبیعی و آبخیزداری
آموزش و ترویج، اولویتی بنیادین در برنامههای اجرایی منابع طبیعی و آبخیزداری به شمار میرود. حفاظت از منابعی چون آب، خاک، جنگل، مرتع و تنوع زیستی، که شالوده توسعه پایدار هر منطقه و کشور هستند، بدون مشارکت آگاهانه مردم امری ناممکن است.
مدیریت صحیح این منابع نه تنها معیشت جوامع محلی و روستایی را بهبود میبخشد و فرصتهای شغلی ایجاد میکند، بلکه از بروز پیامدهای ناگوار و مخرب زیستمحیطی نیز جلوگیری مینماید و به کاهش فقر نیز کمک میرساند. افزایش آگاهی مردم نسبت به اثرات تغییرات اقلیمی و راهکارهای سازگاری با آن، میتواند از آسیبهای ناشی از خشکسالی، سیل، فرسایش خاک و سایر بلایای طبیعی که تهدیدی برای زندگی و معیشت هستند، بکاهد.
آموزش و ترویج، بستری را فراهم میکند تا مردم به طور فعال در تصمیمگیریها، برنامهریزیها و اجرای طرحهای منابع طبیعی و آبخیزداری مشارکت کنند. مخاطبان اصلی این برنامهها، جوامع محلی و روستایی (کشاورزان، دامداران، بهرهبرداران جنگل و مرتع، زنان روستایی و سایر ذینفعان)، مدیران و کارشناسان، دانشآموزان و دانشجویان، رسانهها و سازمانهای مردمنهاد هستند.
دستیابی به این اهداف مستلزم استراتژیهایی چون آموزشهای رسمی و غیررسمی، ترویج چهره به چهره، استفاده از رسانهها، ایجاد الگوهای موفق، توسعه مشارکت مردمی و بهرهگیری از فناوریهای نوین است. محتوای آموزشی باید شامل اهمیت و ارزش منابع طبیعی، تهدیدات پیش رو، روشهای مدیریت پایدار، نقش مردم در حفاظت، قوانین مرتبط و راهکارهای سازگاری با تغییرات اقلیمی باشد.
شاخصهای ارزیابی نیز شامل افزایش آگاهی، تغییر رفتار، افزایش مشارکت، بهبود وضعیت منابع و کاهش اثرات منفی فعالیتهای انسانی است. با اولویتدهی به آموزش و ترویج، میتوان زمینه را برای مشارکت فعال و آگاهانه مردم در حفاظت از این منابع ارزشمند فراهم کرد و از پیامدهای ناگوار و جبرانناپذیر ناشی از تخریب آنها جلوگیری نمود.
✍️ ترحم بهزاد؛ مدیر کل دفتر آموزش، ترویج و مشارکت های مردمی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور
نظر شما :